Nhân tiện đọc bài trên spiderum thấy 1 bạn chia sẻ bài Thực trạng vắt chanh bỏ vỏ của ngành IT nên mình cũng muốn chia sẻ về công việc của mình ở Nhật. Do công việc BrSE công ty outsource thì phần lớn là làm ở các công ty khách hàng (gemba) nên mình chỉ chia sẻ công việc ở khách hàng mà mình trải qua tầm 10 năm. Hy vọng bài viết sẽ giúp các bạn có cái nhìn tổng quan về công việc BrSE ở Nhật.
I. Khách hàng đầu tiên (1/2015～12/2016)
Sau 9 tháng học tiếng Nhật ở Sài Gòn thì mình về đơn vị làm việc. Đợi cũng tầm 7 tháng mới có dự án để phỏng vấn. Dự án lần này là on job training, và là phase tiếp theo của dự án mà mình làm dev trước đó. Phỏng vấn cũng khá đơn giản , chỉ cần giới thiệu sơ và hỏi những câu cơ bản là pass.
Ngày 14/1/2015 mình chính thức sang Nhật và làm việc.
Công ty khách hàng ở ga Suidobashi , dự án khá bảo mật nên hầu như không dùng được internet, khi vào phòng infra cũng phải quẹt vân tay 2,3 lớp.
Khách hàng thì khá thân thiện và nhiệt tình giúp đỡ những người mới qua như mình.
Có anh K thì viết guideline chuẩn chỉnh, và hướng dẫn tận tình, anh O thì hay sửa lỗi tiếng Nhật, anh L người Trung Quốc thì hay dẫn đi ăn trưa, và hỏi có gì cần giúp thì cứ nói ảnh.
Công việc làm test nên có lúc phải chạy batch ngày cuối tuần, và ban đêm nên chia shift làm việc: 11h làm hoặc làm thứ 7, CN thì nghỉ bù thứ 2,3. Dự án chỉ làm 1 năm nhưng kiểu công ty Nhật cũ nên OT khá nhiều, thường 10h-12h đêm mình mới về tới nhà, tuy nhiên là năm đầu xác định làm quen tiếng Nhật công việc, nên vẫn vui vẻ thoải mái.
Do mình xuất thân là dev nên cũng được nhờ làm 1 tool truy xuất dữ liệu bằng java để cho team dùng, cũng được KH đánh giá cao hơn 1 chút mặc dù level tiếng Nhật cũng chẳng tiến bộ mấy. (Do thiếu tự tin, cũng như không có cơ hội họp hành với KH nhiều)
II. Khách hàng thứ 2(1/2016～1/2018)
Sau khi sắp hết 1 năm OJT (nghe nói công ty không có lời đối với hợp đồng của tụi mình, do mục đích là đưa người qua Nhật càng sớm càng tốt), thì mình được gửi CV và phỏng vấn công ty KH chuyên về làm bảo hiểm. Team đó chỉ nhận 2 người, mình và 1 bạn nữa được vào công ty khách vào đầu tháng 1/2016. Công ty IT của công ty chuyên bảo hiểm nên có tòa nhà riêng gần ga Kamata.
Dự án java, framework đặc thù của IBM nên cực nhất là build môi trường. Công nghệ khá cũ, nhưng được cái công ty này là công ty IT của công ty mẹ chuyên bảo hiểm,nhận trực tiếp công việc, yêu cầu nên không áp lực về mặt deadline. Một dự án tầm 3 tháng từ basic design đến release lên production nên khá thoải mái, có đợt làm 1 dự án mà chỉ sửa màu button từ màu xanh qua màu vàng theo điều kiện.Tuy nhiên cũng vì lý do bảo mật cao mà 2 năm mình không được truy cập internet, chỉ dùng 1 máy riêng do công ty cung cấp, nhưng cũng rất hạn chế.
Ban đầu thì bạn kia tiếng Nhật tốt hơn nên làm teamlead và báo cáo với KH hàng tuần, sau đó 3 tháng thì bạn đó chuyển việc, chỉ còn 1 mình làm việc với 8 người Nhật, và đội offhosre tầm 5 người.
Hàng tuần phải báo cáo tiến độ, mỗi phase thì phải review giấy (in tài liệu ra và giải thích chỗ mình sửa, lý do sửa) và nhận comment trực tiếp và sau đó sửa lại. Nghĩ lại thì cách này cực kỳ hiệu quả đối với công việc không siết deadline.
Nên tầm 1 năm sau thì tiếng Nhật mình tự tin hơn, và sau đó KH gửi cho cuốn sách về bảo hiểm và bắt thi chứng chỉ, và mình đã lấy được chứng chỉ (So với mấy bạn khác thì mình lấy khó khăn hơn). Cũng cùng lúc này thì mình lấy được bằng JLPT N2.
https://locdv.com/thi-chung-chi-bao-hiem/
Môi trường làm việc khách hàng khá thân thiện, chỉ cần công việc đúng tiến độ thì mọi người cũng không quá khắt khe, thường 9h sáng làm thì 18h là về, hầu như rất ít OT.Sau một thời gian làm với partner khác thì mình được anh đó nói là khách hàng chỉ quy định làm 7h30 phút 1 ngày , 30 phút có thể nghỉ ngơi được, thông thường mọi người sẽ nghỉ vào lúc 15h đến 15h30 để đi hút thuốc, uống cà phê, đi dạo.
Bên phía KH thì nhân viên rất chăm chỉ thi và học chứng chỉ liên quan đến nghiệp vụ bảo hiểm.Nhưng công ty Nhật thì thường hay thay đổi cấu trúc nội bộ , và có 1 chị là do kết hôn với người trong công ty nên mọi người rời dự án cũng nhiều, đến lúc mình sắp out dự án thì team đã chuyển vào 1 bộ phận khác, chỉ còn 2 anh cty khác, 1 bác patner làm COBOL và 1 team partner lâu năm 5 người.
Lúc đó mình còn trẻ , nên mình muốn nâng cao kĩ năng (sau này làm dự án khác mới biết dùng git, AWS) và tiếng Nhật nên mình xin đơn vị rút khỏi dự án.
III. Khách hàng thứ 3(3/2018～5/2018)
Khách hàng thứ 3 mình làm là 1 công ty buôn bán oto cũ, công ty đã lên sàn và khá giàu nên được làm ở tầng 25 , gần ga Tokyo. Hồi đó mình ở ga Urawa nên đi tàu Tokado tới thẳng Tokyo và đi dưới tầng hầm là lên thẳng công ty KH, không sợ mưa nắng.
Bộ phận mình làm cùng là call center nên hầu như họ không có rành về IT, chỉ chuyên nghiệp vụ, còn offshore là của công ty Việt Nam khác (công ty trước đó làm với KH, và KH muốn chuyển qua hẳn cho công ty mình).
Công việc của kĩ sư cầu nối chủ yếu là clear vấn đề rồi truyền đạt lại cho bên offshore, bên offshore sẽ code, test và deploy lên môi trường thật luôn. Tiếc là lúc đó tiếng Nhật mình vẫn chưa tốt và chưa có sự chủ động trong công việc nên làm việc chưa được tốt lắm.
Tầm 2 tháng sau thì mình về lại văn phòng công ty để làm các dự án nội bộ, phỏng vấn, đi khách kèm với sale, training cho người mới. Giá như lúc đó tiếng Nhật mình tốt thì có khả năng phát triển KH hơn nữa.
IV. Khách hàng thứ 4(9/2018～1/2022)
Vì cần phải cải thiện mặt tiếng Nhật nên mình chuyển hẳn qua 1 công ty Nhật , có offshore ở Việt Nam. Và lần này lại tiếp tục “đi khách” hẳn 4 năm. Đây là khách hàng mình gắn bó lâu nhất cho đến thời điểm hiện tại. Phần lớn thời gian là làm việc với khách hàng nên nhiều lúc cảm thấy mình gắn bó thân thiết với khách hàng còn hơn các đồng nghiệp trong công ty.
Team mình làm hệ thống quản lý nhân sự: lương, thưởng, đánh giá, và đặc biệt là Khấu trừ thuế cuối năm. Team gồm 2 người Nhật, 3 Việt Nam, 2 Myanmar và 5 offshore.
Sản phẩm của KH cũng được nhiều công ty dùng nên hầu hết công việc là maintain, lâu lâu cũng có phát triển mới, nhưng không đáng kể. Chỉ có Khấu trừ thuế cuối năm là phải thay đổi hàng năm theo thay đổi của cục thuế. Và đây cũng là công việc bận rộn nhất, thường lên kế hoạch và tiến hành từ tháng 4 hàng năm và release vào tháng 9, sau khi release thì từ tháng 10 đến tháng 12 phải đối ứng bug production, và các confirm của end user.
Hầu như năm nào đến giai đoạn này mình cũng phải OT đến gần chuyến tàu cuối mới về, có nhiều ngày thì mình về taxi đêm, đi cao tốc, về tới nhà mình thì tầm 1,5 man.(KH trả tiền)
Dự án dùng java, framework của NTT là intramart. Cũng lại gặp vấn đề khó nhằn nhất là build môi trường, và build file war để release nên khi build thì mình phát hiện ra rất nhiều lỗi và có note lại ở trên qiita https://qiita.com/locdv/items/a92dc98e18a5997e3567
Khách hàng thì thân thiện, luôn nghĩ cho bên công ty mình, offshore. Công việc nhiều lúc căng thẳng nhưng hầu như khách hàng không bao giờ chửi, kiểu có bug thì fix thôi, quan trọng là đừng để bị degrade, và xử lý triệt để là được.
Giai đoạn này thì nhiều lúc mình cũng bị stress, nhất là những lúc đối ứng bug môi trường thật, nhưng cũng học được nhiều nghiệp vụ Khấu trừ thuế cuối năm. Trong giai đoạn này là covid ập tơi, nhưng cũng được KH hỗ trợ làm việc ở nhà 1 tuần 4 ngày nên cũng an tâm làm việc.
https://locdv.com/tram-cam-sau-khi-release-can-benh-cua-system-engineer/
Nhiều lúc cũng định nghỉ , nhưng thấy đội offshore làm việc khá tốt và tâm huyết nên mình vẫn ở lại với anh em cho đến hết tháng 1/2022. Sau nhiều biến động về nhân sự, partner nên mình quyết định về lại công ty. Mình được tham gia 1 dự án về logistics, giai đoạn RD tầm 3 tháng .
V . Giai đoạn sau
Khi làm việc với khách hàng thì bị mất kết nối với các đồng nghiệp khác trong công ty, và công ty đánh giá chỉ dựa vào đánh giá từ khách hàng, hoặc từ số lượng man month để đo perfomance nên nhiều lúc không được chính xác cho lắm. Và cảm giác sợ nhất là hình như mình không phải là người của công ty nữa mà cũng không phải là người của công ty khách hàng. Rốt cuộc mình cống hiến thì ai sẽ là người ghi nhận ?
Sau đó thì mình làm full remote khoảng 2 năm, làm 1 lúc nhiều dự án cho nhiều khách hàng khác nhau từ công ty SIer, đến khách hàng nhỏ lẻ không rành về IT, cũng như cơ quan chính phủ thông qua các dự án đấu thầu. Thường thì các khách hàng này chỉ quan đến deadline và chất lượng, và không quan tâm mình dùng ngôn ngữ gì, xử lý vấn đề ra sao (Trừ công ty SIer thì có review PR, và khá kĩ khi merge vì họ phát triển cho sản phẩm của chính công ty) nên 1 tuần 1 mình chỉ cần họp với khách hàng 1 lần, hoặc 1 tháng 1 lần, có vấn đề gì thì Q&A qua email hoặc MTG online để xử lý.
Cũng có khoảng thời gian tầm 3 tháng thì lên văn phòng của công ty Sler làm về dự án bảo hiểm, phụ trách ở khâu basic design. Một tuần chỉ lên khách 3 buổi chủ yếu làm tài liệu trên excel. Mình làm tài liệu xong gửi qua cho KH review, fix comment và sau đó KH sẽ giải thích và review với enduser, sau đó lại nhận comment của enduser để fix, cũng như triển khai ngang. Nên chỉ liên lạc khách hàng qua chat chứ hầu như không nói chuyện với KH.
Hiện tại thì mình đang làm công ty Nhật có product, hàng ngày lên công ty(được ở nhà remote vào thứ 4 hàng tuần). Cảm nhận ban đầu là khác hoàn toàn so với các công ty outsource mình làm trước đây, không còn cảm giác “đi khách”, giờ đã có chỗ ngồi riêng, máy tính, monitor riêng, và đồng nghiệp thân thiện vui vẻ, luôn quan tâm vì mình là thành viên của team, nhân viên của chính công ty đó.Nghĩ lại thì chưa cần có chỗ đứng trong công ty, mà có chỗ ngồi thì đã hạnh phúc rồi. 🙂